Epoki literackie

Antyk:
Charakterystyka:
- wzór doskonały - klasyczny
-epoka określiła europejskie kanony piękna
- wiedza, mądrość, filozofia, polityka, władza
Twórcy i dzieła:
Homer - "Odyseja"; "Iliada"
Sofokles - "Antygona"; "Król Edyp"
Horacy - „O co poeta prosi Apollina”, „Exegi monumentum”, „Aequam memento”
mitologia

Średniowiecze:
Charakterystyka:
- teocentryzm 
- asceza (człowiek - asceta) 
- podporządkowanie Bogu

Twórcy i dzieła:
w większości nieznani, ponieważ nie przywiązywali wagi do "praw autorskich", ważne, żeby podobało się Bogu
"Bogurodzica"
"Lament świętokrzyski"
"Dzieje Tristana i Izoldy""Pieśń o Rolandzie"
"Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią"
kroniki Kadłubka i Galla Anonima

Renesans:
Charakterystyka:
- "odrodzenie" wszelkiej wiedzy o człowieku jako osobie, o jego osobowości, niepowtarzalności i wyjątkowości 
- człowiek rozwijał istniejące w sobie takie cechy, które świadczą o jego indywidualności 
- nawiązanie do kultury i literatury antycznej

Twórcy i dzieła:
Wiliam Shakespeare - "Makbet"; "Hamlet"
Jan Kochanowski - fraszki, treny, pieśni

Barok:
Charakterystyka:
- perła o nieregularnym kształcie
- głęboka religijność
- dwa nurty myślowe: 

> racjonalizm - mądrość uzyskać można jedynie dzięki potędze umysłu 

> empiryzm - poznawanie świata dzięki zmysłom, doświadczeniu
Twórcy i dzieła:
Molier - "Świętoszek"; "Skąpiec"
Jan Andrzej Morsztyn - „Do trupa”; „Niestatek I”; „Niestatek II”; „O swej pannie”
Daniel Naborowski - „Marność”; „Krótkość żywota”; „Do Anny”

Oświecenie:
Charakterystyka:
- rozum jest jedyną drogą do poznania prawdy 
- istota natury i społeczeństwa

Twórcy i dzieła:
Krasicki - satyry "Do króla"; "Pijaństwo"

Romantyzm:

Charakterystyka:
- wiara w siłę uczucia 
- ludowe wierzenia, legendy o tajemniczych stworach, zatopionych miastach, legendarnych kochankach
- porywy serca, które najczęściej kończyły się śmiercią zawiedzionego kochanka

Twórcy i dzieła:
Johann Wolfgang Goethe - „Cierpienia młodego Wertera” Adam Miciewicz - "Dziady", "Romantyczność"; "Oda do młodości"; "Konrad Wallenrod"; "Sonety krymskie"
Juliusz Słowacki - "Grób Agamemnona"; "Kordian"; "Hymn"; "Testament mój" 
Zygmunt Krasiński - "Nie-boska komedia"

Pozytywizm:

Charakterystyka:
- zamyka etap narodowych zrywów niepodległościowych
- temat przewodni 'praca' - "praca organiczna" i "praca u podstaw"
- filozofia wiedzy, doświadczenia, badań naukowych

Twórcy i dzieła:
Fiodor Dostojewski - „Zbrodnia i kara” 
Maria Konopnicka - „Mendel Gdański” Eliza Orzeszkowa - „Gloria victis”, „Nad Niemnem” 

Bolesław Prus - „Lalka”, „Kamizelka”Henryk Sienkiewicz „Potop” 

Młoda Polska:

Charakterystyka:
- sprawa narodowa 
- bunt 
- miejsce i rola artysty i sztuki 
- prowokacja, kontrowersja

Twórcy i dzieła:Joseph Conrad - „Jądro ciemności” 
Władysław Stanisław Reymont - „Chłopi”Stanisław Wyspiański - „Wesele” Stefan Żeromski - „Ludzie bezdomni”
Jan Kasprowicz - „W chałupie”; „Z chałupy”
Kazimierz Przerwa-Tetmajer - „Nie wierzę w nic”; „Eviva l’arte!”; „Hymn do Nirwany”; „Anioł Pański”
Leopold Staff - „Ars poetica”; „Deszcze jesienny”; „Kowal”


Dwudziestolecie Międzywojenne:

Charakterystyka:
- problematyka jest różnorodna
- pierwsza wojna światowa 
- zdobycze cywilizacyjne, tj. rozwój komunikacji, wynalazek samolotu czy kina

Twórcy i dzieła:
Witold Gombrowicz - „Ferdydurke” 
Zofia Nałkowska „Granica” 
Stefan Żeromski - „Przedwiośnie”